Hoe babydragen, borstvoeding en samen slapen deze band kunnen versterken
Hechting. Een term die waarschijnlijk door het hoofd van veel aanstaande ouders zoemt. Sommigen hebben er al intensief mee te maken gehad en kennen het belang van hechting met de baby en hoe ze het van plan zijn te doen. Anderen maken zich misschien zorgen dat ze geen goede en gezonde emotionele band met hun baby kunnen opbouwen. En anderen hebben er helemaal nog niet veel over nagedacht.
Onze babydraag-enquête, die we samen met babyforum.at hebben uitgevoerd in de zomer van 2023, richtte zich precies op dit hechtingsproces en de vraag welke rol een draagzak hierin speelt. Het resultaat van de enquête: 95,5 procent van de respondenten die al kinderen hebben, verklaarde dat ze een draagzak of draagdoek hadden gebruikt om een band en nabijheid met hun baby op te bouwen. U kunt hier meer over lezen in ons blogartikel “Voordelen van babydragen: waarom draag je je baby?“. Met 91,2 procent stond borstvoeding op de tweede plaats als middel voor hechting, gevolgd door samen slapen of het familiebed (86,1). De helft van de ondervraagde gezinnen past baby-geleide spenen toe (51%) en ongeveer een derde geeft borstvoeding in een draagzak (36,4%) voor een betere hechting.
Het versterken van de band met je kind: Wat is hechting?
We zullen later uitgebreider ingaan op waarom de gezinnen in de babydraag-enquête intuïtief alles lijken te hebben gedaan om hun band met hun kind te versterken. Eerst willen we weten: wat is een emotionele band eigenlijk? Wat zit er achter deze term, die zo nauw verbonden is met het ouderschap? En wat is het belang van hechting met de baby? Om dit uit te leggen, laten we eerst het verschil zien tussen hechting, hechtingsgedrag en bijlage.
Laten we beginnen met een paar termen om wat licht op de zaak te werpen. Je hebt er waarschijnlijk al een of twee van gehoord. “Hechting” (band = relatie) beschrijft het proces of gedrag dat helpt bij het tot stand brengen van een emotionele verbinding (hechting). Een veilige hechting zorgt voor het overleven van het kind en daarom moet de belangrijkste hechtingsfiguur (vaak de barende ouder) altijd gevoelig zijn, de signalen van hun kind herkennen, ze correct interpreteren en passend en snel reageren. Hieronder valt ook uw bereidheid om emotioneel contact te leggen met uw nakomelingen, hen te verzorgen volgens hun behoeften en hen bescherming en veiligheid te bieden. Aan de kant van het kind is dit meer een beveiligingssysteem. Zoals je kunt zien, hebben beide partijen verschillende behoeften en motivaties als het gaat om contact maken.
En, naast jou als ouder(s), zijn er ook andere hechtingsfiguren die verderop in de hechtingspiramide staan volgens hun belang (maar die natuurlijk ook belangrijk zijn), bijvoorbeeld grootouders, familieleden of andere verzorgers zoals kindermeisjes, personeel in kinderdagverblijven, enzovoort.
Hoe ontwikkelt een band zich?
Direct na de geboorte herkent een pasgeboren baby onmiddellijk de stem en de geur van de barende ouder en kan zelfstandig naar de borst / borst kruipen. De persoon die het kind kiest als zijn belangrijkste hechtingsfiguur is gemakkelijk te voorspellen en is niet afhankelijk van toeval. Degene die het meest sensitief reageert op het kind in de meest uiteenlopende interacties, heeft de grootste kans om deze positie te verkrijgen.
De hechtingsonderzoeker Bowlby (1969) categoriseerde de ontwikkeling van hechting in vier fasen:
- Voorfase – Deze fase beslaat de periode vanaf de geboorte tot de zesde levensweek. Gedurende deze tijd vertoont de pasgeborene zijn hechtingsgedrag tegenover elke persoon.
- 2e fase van de zich ontwikkelende band of de persoonsdifferentiatiefase – Vanaf de zesde week tot de zesde of achtste maand van het leven worden de reacties van de baby op bekende mensen steeds specifieker. Het vertoont zijn eerste op personen gerichte glimlach en ontwikkelt een steeds sterkere band met één of meer personen (bijv. moeder, vader, broers of pleegmoeder).
- 3e fase van sterke binding of daadwerkelijke binding – In de periode van zes of acht maanden tot anderhalf tot twee jaar ontwikkelt zich uiteindelijk de specifieke band met de hechtingsfiguur. De baby kan nu zelfstandig bewegen en zoekt toenadering tot zijn hechtingsfiguur of verkent zelfstandig de omgeving met toenemend objectpermanentie. Dit is ook de fase waarin de baby of peuter begint zich vervreemd te voelen. Het protesteert bij scheiding en probeert actief contact te maken met zijn verzorger.
- Fase van wederzijdse relatie of doelgecorrigeerd partnerschap – De laatste fase van de binding begint vanaf de leeftijd van anderhalf tot twee jaar. In deze fase probeert het kind het gedrag van de andere persoon te beïnvloeden, afhankelijk van de situatie. Het kan nu ook putten uit een schat aan hechtingservaring en is in staat om zich te schikken in scheidingen van hechtingsfiguren. Als het put uit positieve ervaringen, weet het kind dat de hechtingsfiguur beschikbaar is, zelfs als ze niet aanwezig zijn.
Het versterken van de band met je kind in de loop der jaren
In hun eerste levensjaar zal je kind een emotionele relatie met jou opbouwen door intuïtief keer op keer te eisen dat hun behoeften worden vervuld. Als ze negatieve gevoelens zoals angst, teleurstelling of verdriet ervaren, huilen, klampen of schreeuwen ze zodat een zorgzame persoon – jij – deze gevoelens kan verdrijven. En jij, op jouw beurt, reageert intuïtief correct op dit gedrag. Je herkent je kind meestal in deze situatie, neemt ze in je armen en kalmeert ze. Dit wordt een intuïtief ouderschapsprogramma genoemd.
Als je kind tijdens deze fase leert dat ze aandacht en zorg van jou zullen krijgen wanneer ze hun hechtingsgedrag vertonen, zullen ze zich veilig voelen. Ze zullen steeds meer aannemen dat ze ook deze positieve behoeftevervulling in andere situaties zullen ervaren. Omgekeerd versterk je onbewust je eigen verzorgende gedrag omdat je merkt hoe dit een positief effect heeft op het hechtingsgedrag van je kind. Dit heen en weer, dit geven en nemen, helpt dus om de band tussen jou en je kind te versterken en een vertrouwensvolle en veilige hechting te creëren.
Welke verschillende soorten band zijn er?
Het hechtingsproces is echter niet altijd identiek. Integendeel. Het individuele hechtingsgedrag van een pasgeborene past zich altijd aan aan het gedrag van de respectievelijke verzorger en wordt het sterkst gevormd in de eerste zes maanden. Dit betekent dat hoe beter en sneller je reageert op de behoeften van je baby, hoe stabieler de band zal zijn. Dit resulteert in de volgende vier hechtingsstijlen volgens Ainsworth (1978), die werden vastgesteld met behulp van scheiding- en herenigingsfasen:
De veilige hechtingsstijl
Een kind met een veilige hechting mist zijn hechtingsfiguur tijdens een scheidingsituatie en kan zelfs beginnen te huilen. Een vreemdeling kan het kind niet volledig troosten. Het kind is blij wanneer de hechtingsfiguur weer verschijnt. Dit wordt gezien als een veilige basis van waaruit de omgeving kan worden ontdekt – vandaar de naam veilige hechtingsstijl.
Het onveilige/vermijdende hechtingstype
Dit type maakt nauwelijks onderscheid tussen de hechtingsfiguur en de vreemdeling. Scheiding van de eerste baart het kind nauwelijks zorgen. Als de laatste dan weer de kamer binnenkomt, vermijdt het kind contact of interactie met de hechtingsfiguur.
Het ambivalent-onveilige hechtingstype
Zelfs voordat een mogelijke scheiding plaatsvindt, laten deze kinderen hun hechtingsfiguur nauwelijks los. Als ze gescheiden worden van de persoon, reageren ze boos of passief. Als de hechtingsfiguur terugkeert, vinden ze het moeilijk om door hen getroost te worden.
Het gedesorganiseerde-gedesoriënteerde hechtingstype
Het gedrag van deze kinderen is tegenstrijdig en ongebruikelijk. Zo kunnen ze letterlijk “bevriezen” in hun bewegingen of dezelfde acties herhaaldelijk uitvoeren.
Deze verschillende hechtingsstijlen kunnen aan het einde van het 1e levensjaar zeer nauwkeurig worden herkend en onderscheiden. Ongeveer 60-65% van alle kinderen ontwikkelt een veilige hechting met hun moeder en 55% met hun vader. Daarentegen vertoont ongeveer 25% van de kinderen een onveilig-vermijdende en 10% een onveilig-ambivalente hechting aan hun moeder.
Deze hechtingsstijlen zijn relatief stabiel en zijn meestal nog steeds zichtbaar in het volwassen leven. Later positieve ervaringen met hechtingsfiguren kunnen echter een negatieve hechtingsstijl beïnvloeden en veranderen. Tegelijkertijd is echter ook aangetoond dat ouders over het algemeen hun eigen hechtingservaringen doorgeven aan hun kinderen. Dit betekent dat onveilig gehechte kinderen vaker dan gemiddeld weer onveilig gehechte kinderen krijgen wanneer ze zelf ouders worden.
Hoe u uw band met uw kind kunt versterken
Hoe kunt u dan positief bijdragen aan de ontwikkeling van uw hechting? Om een veilige en gezonde emotionele band met uw baby op te bouwen, moet u altijd reageren op hun behoeften. Bij voorkeur altijd onmiddellijk en ‘correct’. Maar dit betekent niet dat als je zelf overweldigd of gedereguleerd bent, je geen seconde kunt nemen om tot rust te komen voordat je reageert. Het betekent reageren zo goed als je kunt, zo vaak als je kunt. En maak je geen zorgen, je hoeft hier geen cursus voor te volgen, nee, meestal vertoon je dit gedrag intuïtief. Er zijn echter een paar tools die je hierbij kunnen helpen. En dit zijn precies de tools die de 6.652 deelnemers aan onze babydraag-enquête intuïtief of bewust hebben gebruikt om hun band met hun kind te versterken.
Hechting dankzij draagzakken
Babydragen met een draagzak maakt bijvoorbeeld constant fysiek contact met je baby mogelijk. Het is altijd bij je en kan je hartslag horen, je geur intens waarnemen en je stem horen. Tegelijkertijd kunt u onmiddellijk reageren wanneer uw baby zijn behoeften laat zien. En vaders kunnen ook veel intieme momenten van binding ervaren met behulp van een draagzak. Vooral met onze nieuwe Aura babydoek kun je je baby huid-op-huid dragen.
De meest intense manier van hechten is waarschijnlijk borstvoeding. Hierbij wordt lichamelijk contact ervaren huid op huid, terwijl tegelijkertijd de behoefte aan “honger” wordt bevredigd. Overigens gaf in onze babydraag-enquête de helft (54,6%) van alle borstvoedende ouders aan dat de draagzak werd gebruikt als alternatief voor borstvoeding als middel tot hechting door de vader of andere verzorgers binnen het gezin. Zodra borstvoeding is gevestigd en als de baby een flesje accepteert, kunt u proberen af en toe wat melk af te kolven als u dat wilt. Uw partner of een andere verzorger kan dan de baby voeden terwijl u even tijd voor uzelf heeft.
Op de derde plaats in de babydraag-enquête stond het familiebed of samen slapen als hulpmiddel bij het hechten. En opnieuw vervult dit alles wat we tot nu toe hebben genoemd. Het bevordert de intuïtieve vaardigheden van ouders om snel te kunnen reageren op de signalen van het kind op een manier die passend is bij hun ontwikkeling en de situatie.
Het versterken van de band met het kind en het vormen van een gezonde hechtingsrelatie
Zoals je kunt zien, is het onderwerp hechting en het opbouwen van hechting geen reden tot overmatige bezorgdheid. Hoewel het belang van hechting met de baby van het grootste belang is, gebeurt het meestal gewoon als je goed luistert en kijkt. Het belangrijkste om te onthouden voor het opbouwen van een gezonde hechtingsrelatie is “intuïtie”. De genoemde tools maken het ook voor jou gemakkelijker in één of twee situaties, zodat je kunt reageren op je kleintje en je band met hen kunt versterken. We hopen dat je veel plezier beleeft aan het “hechten”.
Bron: SAFE, Sichere Ausbildung für Eltern, Karl Heinz Brisch, Klett-Cotta, 11. Auflage 2022
