Wanneer je zwanger bent, groeit er samen met je baby ook een nieuw orgaan, dat je kind via de navelstreng voorziet van alle belangrijke voedingsstoffen. Daarom wordt het in de volksmond de grappige naam “moederkoek” genoemd – de medische term is echter placenta.
Deze kan zich op verschillende locaties aan de baarmoederwand nestelen, bijvoorbeeld aan de voor- of achterwand, aan de linker- of rechterwand en aan de bovenkant van de baarmoeder (de fundus). Pas aan het einde van het eerste trimester is de placenta volledig aangelegd en groeit dan verder tot het einde van de zwangerschap. In de eerste helft van de zwangerschap groeit de placenta sneller dan de baby, in het laatste trimester is het omgekeerd.
Slechts in zeldzame gevallen komt het voor dat de placenta zo dicht bij de interne baarmoederhals ligt dat er complicaties kunnen ontstaan – de medische term hiervoor is placenta previa. Onze vroedvrouw Katrin Ritter legt uit welke gevolgen een laagliggende placenta heeft tijdens de zwangerschap en bevalling.
Diagnose placenta previa – wat betekent dat?
Bij vrouwen met een placenta previa bevindt de moederkoek zich zo in de baarmoeder dat deze de baarmoederhals – en daarmee het geboortekanaal – gedeeltelijk of volledig bedekt en daardoor blokkeert. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een baarmoederhalsopening van 3 cm:
- Laagliggende placenta: De moederkoek reikt niet tot aan de interne baarmoederhals.
- Marginale placenta previa: De placenta reikt tot aan de interne baarmoederhals en steekt een beetje over de rand uit.
- Gedeeltelijke placenta previa: De placenta bedekt de interne baarmoederhals gedeeltelijk.
- Totale placenta previa: De moederkoek bedekt de interne baarmoederhals en daarmee de ingang van het geboortekanaal volledig.
Wat zijn de oorzaken van een laagliggende placenta?
Placenta previa komt slechts bij ongeveer 0,5 procent van alle zwangerschappen voor. Het kan echter theoretisch in elke zwangerschap voorkomen. Wat de verkeerde positie precies veroorzaakt, is nog niet definitief opgehelderd, maar het wordt vermoed dat de bevruchte eicel geen goede omstandigheden heeft gevonden voor implantatie in het bovenste deel van de baarmoeder.
De volgende factoren kunnen het risico op placenta previa verhogen:
- Keizersnede en operaties aan de baarmoeder
- Ontstekingen in dit gebied
- Abortussen met curettage
- Meerlingzwangerschappen
- Frequente zwangerschappen op korte termijn
- Eerdere verkeerde positive
- Kunstmatige inseminatie
- Roken
- Leeftijd van de aanstaande Moeder
Hoe herken je placenta previa?
Regelmatige prenatale controles zijn belangrijk om placenta previa vroegtijdig te detecteren. Een definitieve diagnose voor de verkeerde positie kan echter pas na de 24e week van de zwangerschap worden gesteld. Dit komt omdat bij ongeveer 90 procent van de aanstaande moeders de laagliggende placenta in de loop van de zwangerschap omhoog beweegt door de groei van de baarmoeder en daarom geen problemen veroorzaakt.
Als in een vroeg stadium van je zwangerschap een laagliggende placenta wordt vastgesteld, zal je arts de placenta tijdens de volgende onderzoeken bijzonder goed in de gaten houden.
Welke symptomen veroorzaakt placenta previa?
Placenta previa veroorzaakt niet per se klachten – dit hangt af van de specifieke situatie. Vanaf ongeveer de 20e week van de zwangerschap kunnen echter herhaalde, pijnloze bloedingen optreden. Het bloed is dan vers en helderrood. De bloedingen ontstaan door kleine verwondingen van de placenta als gevolg van de groei of bewegingen van je baby. Belangrijk: Elke vaginale bloeding moet onmiddellijk medisch worden onderzocht.
Is een laagliggende placenta gevaarlijk?
Bij zeer ernstige bloedingen en een hoog bloedverlies kan een laagliggende placenta gevaarlijk worden voor de aanstaande moeder en het kind. Deze bloedingen kunnen zich tijdens de zwangerschap voordoen of pas beginnen bij het begin van de bevalling. In het eerste geval kan het zijn dat je baby vroegtijdig gehaald moet worden. Hier moet worden afgewogen tussen vroeggeboorte en afwachten.
Een ander risico van placenta previa is dat deze na de geboorte niet of slechts gedeeltelijk loskomt of zelfs vergroeid is met de baarmoederspier.
Bovendien is het risico op placenta-insufficiëntie (onvoldoende bloedtoevoer), vroegtijdige placenta-loslating en de zeldzame complicatie van vasa previa verhoogd. Hierbij bevinden de bloedvaten van je ongeboren baby zich onbeschermd boven de baarmoederhals en kan dit leiden tot levensbedreigende bloedingen.
Welke invloed heeft placenta previa op de bevalling?
Bij placenta previa kan een geplande keizersnede noodzakelijk zijn. Omdat bij weeën delen van de placenta vroegtijdig kunnen loslaten, bestaat het risico op ernstige bloedingen. Daarom worden baby’s bij deze diagnose vaak al voor het begin van de weeën met een keizersnede geboren. Alleen bij een laagliggende placenta of marginale placenta previa wordt een vaginale bevalling overwogen in overleg met de behandelend artsen.
Vaak wordt echter ook in dat geval om veiligheidsredenen een keizersnede aanbevolen om een spoedkeizersnede in geval van een bloeding te voorkomen. Het is het beste om individueel advies te vragen in je gynaecologenpraktijk of ziekenhuis over het onderwerp laagliggende placenta, om de beste beslissing te nemen voor jou en je baby.
Laagliggende placenta tijdens de zwangerschap
We kunnen ons voorstellen dat sommige van de uitleg een beetje angstaanjagend voor jullie kunnen zijn. Het is echter belangrijk dat jullie goed geïnformeerd zijn wanneer de diagnose “laagliggende placenta” wordt gesteld en weten wat het betekent en ook wat er kan gebeuren. Dan kunnen jullie advies vragen aan jullie arts of verloskundige en samen met hun expertise en jullie eigen lichaamsgevoel de juiste beslissingen nemen. Het is ook goed om te weten dat bloedingen kunnen voorkomen bij placenta previa, zodat je in geval van nood rustig kunt blijven.
