Zolang heb je gewacht op het moment waarop je eindelijk je kleine baby in je armen kunt houden. Dat adembenemende moment, die ongelooflijke emoties, dat wonder… En toch markeert dit moment voor veel moeders (en vaders) een fase die gekenmerkt wordt door verwachtingen, druk en stress. In een ideale wereld zou dit natuurlijk niet zo moeten zijn.
Maar wijzelf en onze omgeving zorgen er helaas vaak voor dat we te veel willen en dat alles perfect moet verlopen. Vooral als het gaat om borstvoeding. Moeders die hun baby graag willen voeden, worden snel nerveus als het niet meteen gaat zoals ze hadden gehoopt. Begrijpelijk. Ze zien hun baby immers hongerig voor zich liggen en willen hem eindelijk geven waar hij zo naar verlangt. En dan lukt het niet…
Deze zojuist beschreven situatie doet ons nadenken over de vraag hoe borstvoeding en psychische stress eigenlijk met elkaar samenhangen. Hoe beïnvloedt de stress die de moeder ervaart de borstvoeding? En andersom, welke invloed heeft borstvoeding eigenlijk op de stressniveaus van de moeder? De antwoorden op deze en vele andere interessante vragen worden vandaag opnieuw gegeven door onze verloskundige Katrin Ritter.
Borstvoeding en psychische stress – hoe stress de borstvoeding beïnvloedt
Kan stress de borstvoeding beïnvloeden? Nou ja, positief of negatief, stress is nooit goed en heeft eigenlijk altijd invloed op ons en ons handelen, ons lichaam, onze geest. En dus ook op de borstvoeding. Sterker nog, stress is zelfs een van de belangrijkste redenen die kunnen leiden tot borstvoedingsproblemen zoals borstontsteking, onvoldoende melkproductie of verstopte melkklieren. Hoezo kan verstopte melkklieren door stress ontstaan? Het eenvoudige antwoord: Ja, dat kan. Want wanneer ons lichaam onder stress staat, produceert het adrenaline en dat kan zelfs leiden tot verstopte melkklieren.
Want het proces dat ervoor zorgt dat de melk tijdens het voeden stroomt, wordt de toeschietreflex genoemd en deze is zeer gevoelig. Het wordt veroorzaakt door prikkels zoals het zuigen van de baby of een borstkolf, soms zelfs alleen door naar de baby te kijken. Op dat moment wordt het hormoon oxytocine in het lichaam van de moeder vrijgegeven. En dit delicate proces wordt onderbroken door de afgifte van adrenaline.
Waardoor ontstaat stress bij borstvoeding?
De verklaring waarom dit gebeurt, ligt ver terug: destijds was dit mechanisme namelijk puur een beschermingsmechanisme. Als er gevaar dreigde, stopte ook de melkstroom, zodat de moeder zich eerst in veiligheid kon brengen en zich vervolgens rustig kon blijven bezighouden met de zorg voor het nageslacht. Tegenwoordig is het gevaar niet langer “sabeltandtijgers” of iets dergelijks, maar ligt er een ander gevaar op de loer in ons dagelijks leven: chronische stress. De oorzaken hiervan liggen in onszelf: onze eigen verwachtingen. Maar ook die van de buitenwereld. Concrete oorzaken kunnen zijn rondom het onderwerp geboorte:
- Angst voor falen (“Zal ik genoeg melk hebben? Zal ik mijn kind kunnen voeden? Zal het genoeg eten?”)
- Een moeilijke of traumatische bevalling
- Pijn en ziekte
- Tijdsdruk en haast
- Angst (bijvoorbeeld voor de baby)
- Prestatiedruk en te hoge verwachtingen
- Verstoringen (bijvoorbeeld door te veel bezoekers of verwarrende adviezen)
Dit alles oefent natuurlijk druk uit. En druk is absoluut niet op zijn plaats bij borstvoeding. Niet voor niets lees je overal dat je moet ontspannen tijdens het voeden. Alles moet zo aangenaam mogelijk zijn, vooral bij het begin van de borstvoeding: de juiste plek, het juiste borstvoedingskussen, rust…
Hoe kan ik stress bij borstvoeding stoppen?
Het beste is natuurlijk om helemaal geen stress te ervaren. Maar alleen al dat idee kan sommigen weer onder druk zetten. Wat een vicieuze cirkel. Dus wat kun je concreet doen? Allereerst, realiseer je: er is (in de meeste gevallen) geen enkele reden om aan te nemen dat het niet zal lukken. Onder normale omstandigheden heb je toch alles wat je nodig hebt om je baby te voeden. Dus verheug je erop en benader het onderwerp positief.
En zelfs als het niet meteen goed gaat, kun je rekenen op de steun van anderen als je die nodig hebt. La Leche League is een geweldige plek om te beginnen. Op hun website vind je een heleboel hulpmiddelen. Wees niet bang om hulp te vragen. Neem contact op met je verloskundige, verpleegkundige of een gekwalificeerde lactatiekundige als het niet goed lijkt te gaan, want de meeste borstvoedingsproblemen kunnen worden opgelost met de juiste ondersteuning.
Bovendien heb je een echte expert aan je zijde als het gaat om borstvoeding: je baby. Want die weet precies wat hij moet doen. Hij is immers – net als jij – er van nature voor gemaakt. Hij weet precies wanneer hij honger heeft en hij weet ook hoe hij aan zijn voedsel moet komen. Heb vertrouwen. En blijf rustig. Zelfs als het eens niet lukt. Adem diep in en uit en probeer het opnieuw. Of neem een pauze en begin dan opnieuw. Het is misschien niet altijd gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar probeer echt positief te blijven. Het zal lukken!
Hoe kun je ontspannen tijdens het voeden?
Om te kunnen ontspannen, is het belangrijk om het lichaam te ontspannen en een rustige en aangename sfeer te creëren. Ga in een ontspannen en comfortabele houding zitten, zet je telefoon uit, zet rustige muziek op en dim het licht. Misschien helpt wat warmte je ook om te ontspannen, met behulp van borstvoedingsthee, een warme deken of een warmwaterkruik.
Als je pijn hebt, is dat ook stress en bemoeilijkt het voedingsproces. Praat in dat geval het beste met je
verloskundige of je arts en zoek naar de oorzaak. Als niets anders helpt, kan je arts je ook een pijnstiller voorschrijven die veilig is tijdens de borstvoeding (maar alleen voor korte tijd), zodat je je echt helemaal kunt concentreren op het voeden, zonder dat er ergens iets pijn doet.
Last but not least is het ontzettend belangrijk om eerlijk te zijn. Tegen je familie, je vrienden, maar ook tegen jezelf. Want als alles je te veel wordt en je eigenlijk helemaal geen zin hebt in nog meer babybezoek, zeg het dan ook. Dat zal iedereen in je omgeving moeten begrijpen. En aanvaard hulp als die wordt aangeboden. Nog beter: vraag erom. Dat kunnen de meeste moeders namelijk niet zo goed. Maar in de kraamtijd geldt het hoogste gebod: rusten, rusten, rusten en zoals je nu hebt geleerd: – vermijd ook alle stressfactoren.
Misschien vraag je je ook af, “wordt stress via moedermelk overgedragen op je baby?” Het duidelijke antwoord daarop: Nee. Maak je daar ook geen zorgen over. Ja, je baby merkt het als je stress hebt en kan zelf beter ontspannen als jij dat ook doet. Maar stress wordt niet via de moedermelk overgedragen. Zoals gezegd is je baby de expert op dit gebied en weet instinctief dat jullie het samen kunnen.
Borstvoeding en psychische stress – Is borstvoeding stressvol voor het lichaam?
Zelfs als je nu weet dat de borstvoeding je kan belasten en borstvoeding onder stress vaak de belangrijkste reden is dat er niet genoeg melk wordt geproduceerd, dat de melk niet stroomt of dat er verstopte melkklieren of borstontstekingen ontstaan, is borstvoeding op zichzelf geen stress voor het lichaam. Borstvoeding heeft een positief effect op de moederlijke stress. Het dempt namelijk de stressreactie en zorgt zelfs voor twee keer zo lange diepe slaapfasen!
Hoezo? Borstvoeding wordt toch vaak gezien als een grote opoffering die een moeder voor haar kind doet. Maar het helpt de moeder juist, omdat het de lichamelijke stress juist vermindert? Ja, zo ziet de wetenschap het momenteel in ieder geval: borstvoeding helpt om de uitdagingen van het ouderschap aan te kunnen. En die zijn niet gering: twijfels, slaapgebrek, angsten over de baby, lichamelijke beperkingen en nog veel meer. Niet voor niets klaagt ongeveer 20% van de kersverse moeders binnen het eerste jaar na de geboorte over depressieve symptomen. En precies daarom heeft de natuur ervoor gezorgd dat er iets is wat je helpt deze belastende fase op de een of andere manier te doorstaan: borstvoeding.
Dit betekent dat borstvoeding belangrijk is voor je stressregulatie, maar het heeft ook veel voordelen, waarom het zeker de moeite waard is om borstvoeding te geven. Moedermelk is de ideale voedingsbron die je baby alle voedingsstoffen en afweerstoffen geeft die het nodig heeft. Borstvoeding versterkt de band tussen moeder en kind – momenteel een van de belangrijkste redenen waarom veel moeders ervoor kiezen om hun baby borstvoeding te geven – en heeft invloed op de intelligentie en immuunfunctie van je baby. Veel redenen om aan je borstvoedingsreis te beginnen.
Voordelen van borstvoeding: Dubbel zoveel diepe slaap voor zogende moeders
Borstvoeding zorgt ervoor dat je ‘s nachts dubbel zoveel diepe slaap krijgt als vrouwen zonder kinderen of moeders die flesvoeding geven. Moeilijk te geloven, toch? Maar wetenschappelijke studies hebben daadwerkelijk aangetoond dat zogende moeders gemiddeld meer dan 3 uur (182 minuten) diepe slaap hadden, ondanks een vergelijkbare totale slaapduur. Dit wordt vermoedelijk toegeschreven aan een hoge concentratie prolactine, een hormoon dat naast oxytocine wordt uitgescheiden in verband met melkproductie en borstvoeding.
Bij deze studies werd ook vastgesteld dat zogende moeders gevoeliger reageren op signalen van de baby. Gebieden in de hersenen die verantwoordelijk zijn voor de moeder-kind-binding en empathie werden sterker geactiveerd bij zogende moeders wanneer de baby huilde dan bij niet-zogende moeders. Of dit verband houdt met de eerder genoemde borstvoedingshormonen of met het feit dat moeder en kind tijdens de borstvoeding vaak lichamelijk contact hebben, is echter niet bekend.
Helpt borstvoeding bij postpartumdepressie?
Nu we weten dat borstvoeding tal van positieve effecten heeft op de stressregulatie en de gevoeligheid van de moeder, willen we nu kijken of borstvoeding ook effect heeft op postpartumdepressie. Deze treedt immers op bij 13% van alle vrouwen in de westerse cultuur binnen de eerste drie maanden na de bevalling.
En inderdaad, er zijn goede redenen om aan te nemen dat borstvoeding bescherming kan bieden tegen postpartumdepressie. Bij niet-depressieve moeders werden hogere oxytocinespiegels waargenomen dan bij depressieve moeders. En zoals je weet, wordt oxytocine uitgescheiden tijdens borstvoeding.
Aan de andere kant moeten we op dit punt ook vermelden dat een psychische aandoening zoals postpartumdepressie natuurlijk ook bijdraagt aan het feit dat moeders borstvoeding eerder als problematisch ervaren en hun baby eerder spenen, terwijl moeders met prenatale depressie minder waarschijnlijk überhaupt beginnen met borstvoeding. En degenen die het toch doen, stoppen dan – volgens een andere studie – gemiddeld 2,3 maanden eerder dan psychisch gezonde moeders.
Het is ook heel begrijpelijk dat moeders met typische symptomen van depressie (gedempte stemming, laag zelfbeeld, angsten, zelftwijfel, enz.) bekende en wijdverbreide borstvoedingsproblemen als moeilijker te hanteren ervaren.
En juist deze reactie van moeder op stress leidt dan weer tot verdere belemmeringen voor de borstvoeding (onvoldoende melkproductie, verstopte melkklieren, borstontstekingen). En omdat depressieve moeders doorgaans minder gevoelig reageren op signalen van hun baby, kunnen zich bij hen ook sneller problemen voordoen met het aanleggen en het ontwikkelen van een borstvoedingsroutine. En zo zijn we weer terug bij het begin van de vicieuze cirkel…
Borstvoeding en psychische stress – een complexe relatie
Poeh, je ziet, de onderwerpen borstvoeding en psychische stress hangen zeer nauw samen en beïnvloeden elkaar daadwerkelijk wederzijds. Hoewel de positieve effecten voor kind en moeder duidelijk overheersen. Dat wil zeggen samengevat: Over het algemeen hebben alle vormen van stress invloed op de borstvoeding zelf. En door je verwachtingen en zorgen over succesvol borstvoeden, kan er inderdaad stress ontstaan die je dan weer in de weg staat.
Maar met eenvoudige middelen (ontspanning!) kun je deze vicieuze cirkel doorbreken. En dan brengt het niet alleen je baby veel goeds, maar ook jou lichamelijk en psychisch. Het helpt je deze vermoeiende eerste fase in je rol als kersverse moeder te overleven, omdat het je gevoeliger maakt voor de signalen van je baby en je zelfs meer diepe slaap bezorgt. Zelfs het risico op postpartumdepressie kan borstvoeding verminderen. Dus, heb vertrouwen en hoop. Dan zul je een prachtige tijd van borstvoeding ervaren.
Bron: https://natuerlich-geliebt.de/stillen/stillen-unter-stress/
