Meestal zweeft iemand op een roze wolk na de geboorte van een baby. Maar niet iedere kersverse ouder voelt zich zo. Vooral de eerste dagen en weken na de bevalling zijn vaak een rollercoaster van emoties. Huilbuien of zelftwijfel kunnen normaal zijn. Tussen de 50 en 80 procent van de kraamvrouwen ervaart een postnatale dip in de eerste 14 dagen na de geboorte, ook wel de “baby blues” genoemd. De meeste vrouwen vallen in een emotioneel dal tussen dag 2 en 5 na de bevalling. Normaal gesproken verdwijnt deze dip na een paar uur of dagen. Als dat niet het geval is, is het belangrijk om tijdig hulp te zoeken. Onze verloskundige Katrin Ritter onthult hoe je het verschil kunt zien tussen de baby blues en postnatale depressie, en wat je kunt doen.
Wat is de Baby Blues? Waarom een stemmingsdip na de bevalling normaal is
Tussen extreem gelukkig en diep bedroefd – zo voelen veel moeders zich in de eerste dagen na de bevalling. De Baby Blues kan zich bijvoorbeeld uiten in verhoogde emotionele gevoeligheid, stemmingswisselingen of prikkelbaarheid. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat je eerst hebt gelachen en plotseling moet huilen, zonder precies te weten waarom. De Baby Blues lijkt vaker voor te komen bij vrouwen die voor het eerst bevallen. Niet verwonderlijk, zwangerschap en bevalling zijn immers zeer emotionele tijden. De oorzaken variëren echter van persoon tot persoon, omdat tal van lichamelijke, hormonale, biochemische, psychologische, sociale en maatschappelijke factoren samenkomen.
De symptomen van de Baby Blues kunnen zijn:
- Stemmingsschommelingen en gevoeligheid
- Vermoeidheid en uitputting
- (Overmatige) zorgen over de toekomst en de pasgeborene
- Neerslachtigheid (geen depressie)
- Verdriet en veelvuldig huilen
- Prikkelbaarheid
- Overweldiging
- Verlies van concentratie
- Lichte eet- en slaapstoornissen
Hoe lang duurt de Baby Blues?
Over het algemeen verdwijnt de Baby Blues na een paar uur of dagen. Het kan echter ook één tot twee weken aanhouden. Als de stemmingsschommelingen daarna niet verdwijnen, kan het ook gaan om een zogenaamde postnatale depressie, peripartale depressie, angststoornis, dwangstoornis of psychose. Traumatische ervaringen tijdens de bevalling of zwangerschap kunnen ook een emotionele crisis veroorzaken. Het is dus belangrijk om tijdig contact op te nemen met je verloskundige als je je gedurende een langere periode neerslachtig voelt.
Wat helpt tegen de Baby Blues? De beste tips:
# Voorlichting – Weten dat er na de bevalling een stemmingsdip kan optreden, is al een belangrijk deel van de oplossing. Je verloskundige kan je helpen om met deze gevoelens om te gaan en je zelfvertrouwen als moeder te versterken.
# Ontlasting – In de eerste dagen en weken met een baby kan alles overweldigend zijn. Vraag daarom zoveel mogelijk hulp. Laat je partner of vrienden en familie je helpen met boodschappen doen of huishoudelijke taken, of overweeg een schoonmaakhulp in te schakelen. Jouw taak tijdens het kraambed is om te herstellen van de bevalling, je nieuwe gezinslid te leren kennen en als gezin te groeien. Laat anderen gerust de rest oppakken.
# Dragen – Borstvoeding geven, knuffelen en intensief huidcontact bevorderen de binding en de afgifte van het hechtingshormoon oxytocine. Volgens een recente Amerikaanse studie (Little et al., 2023) kan het dragen van een baby in een draagzak de symptomen van de Baby Blues verlichten en zelfs een postnatale depressie helpen voorkomen. Bij ergonomisch dragen op de huid ben je dicht bij je baby, voel je zijn hartslag, kun je hem voeden en heb je tegelijkertijd je handen vrij om dagelijkse taken te doen. Een draagzak kan je helpen om de Baby Blues te overwinnen en gezond te blijven.
# Buiten bewegen – Knoop je baby om of gebruik de kinderwagen en maak, als je fit genoeg bent en je verloskundige groen licht geeft, een kleine wandeling om frisse lucht te krijgen en in beweging te zijn. Frisse lucht en beweging helpen je om gelukshormonen vrij te maken en bieden een nieuwe kijk op de dingen.
Postnatale depressie en andere aandoeningen: vaak een sluipende ontwikkeling
Bij ongeveer 10 tot 20 procent van de moeders ontwikkelt zich een psychische aandoening als gevolg van zwangerschap en bevalling. Een postnatale depressie, peripartum (die al tijdens de zwangerschap kan beginnen) depressie of een angst- en dwangstoornis zijn ernstige aandoeningen in de eerste twee jaar na de geboorte van een baby. Ze vereisen altijd professionele hulp en verdwijnen niet vanzelf.
Typische symptomen van peripartum depressie kunnen zijn:
- Depressieve stemming of ernstige stemmingswisselingen (innerlijk gevoel van leegte)
- Vermoeidheid en uitputting
- Overmatig huilen en verdriet
- Problemen met de hechting aan het kind
- Terugtrekking uit familie en vrienden
- Verlies van eetlust of overmatige eetlust
- Slaaptekort (slapeloosheid) of overmatige slaap (hypersomnie)
- Overweldigende vermoeidheid of verlies van energie
- Verminderde interesse of plezier in vroeger geliefde activiteiten
- Lichte prikkelbaarheid en woede
- Angst om geen goede moeder/vader te zijn
- Gevoel van waardeloosheid, schaamte, schuld of ontoereikendheid
- Verminderd vermogen om helder te denken, zich te concentreren of beslissingen te nemen
- Sterke angstgevoelens en paniekaanvallen
- Overwegingen om zichzelf of het kind iets aan te doen
- Terugkerende zelfmoordgedachten
Wie denkt dat een moeder met peripartum depressie gewoon niet genoeg van haar kind houdt, heeft het mis. Vrouwen die lijden aan postnatale depressie, peripartum depressie of angst- en dwangstoornissen hebben altijd professionele hulp nodig. Die hulp is beschikbaar bij de verloskundige, een arts en bij organisaties zoals Parnasia Group Praat over je angsten en zorgen en laat je helpen, of het nu gaat om de Baby Blues of een postnatale depressie. Je hoeft dit niet alleen te doorstaan. Bovendien is er een internationaal erkende vragenlijst (Edinburgh Postnatale Depressie Schaal) die je kan helpen om de situatie beter in te schatten.
Baby Blues of postnatale depressie
Het is normaal om na de geboorte door verschillende emoties te gaan, en dit verdwijnt meestal na enkele uren, dagen of weken. Als de somberheid, de zogenaamde Baby Blues, ernstiger wordt of niet na enkele weken verdwijnt, zoek dan hulp en controleer of de symptomen van postnatale depressie of een andere psychische aandoening op jou van toepassing zijn. Over het algemeen geldt: je mag om hulp vragen, of het nu gaat om hulp in het dagelijks leven, emotionele steun van je partner, vrienden of familie, of psychologische hulp van deskundigen. Met een baby komen veel gedachten en uitdagingen, en hier hoef je niet alleen mee om te gaan.
